Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny

w 2018 roku na terenie RDLP Katowice

(komentarz)

1. Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny w 2018 r. w drzewostanach RDLP Katowice ujawniły stany zagrożenia i stany ostrzegawcze od 2. gatunków owadów objętych monitorowaniem w ramach jp: osnui gwiaździstej i boreczników sosnowych (→ b. krzewiana). Stany zagrożenia i stany ostrzegawcze ujawniono łącznie w 230. drzewostanach zlokalizowanych na terenie 9. nadleśnictw i 16. leśnictw, przy czym stany zagrożenia stwierdzono w 199. drzewostanach, stany ostrzegawcze w 31. drzewostanach (tabela).

Zakres nasilonego występowania foliofagów sosny w drzewostanach RDLP Katowice, określony na podstawie jesiennych poszukiwań larw, oprzędów i poczwarek na powierzchniach podokapowych w 2018 roku

   Liczba zagrożonych drzewostanów

            Powierzchnia zagrożonych drzewostanów (ha)

2. Łączna powierzchnia drzewostanów zagrożonych (+,++,+++) przez szkodniki pierwotne sosny określona na podstawie wyników jesiennych poszukiwań owadów w 2018 roku wynosi 1 466 ha (tabela). W stosunku do roku ubiegłego (® 2 426 ha) nastąpiło znaczne pomniejszenie powierzchni zagrożonej. Stany ostrzegawcze stwierdzono w drzewostanach na sumarycznej powierzchni 154 ha, także znacząco mniej jak w roku poprzednim (® 735 ha).
3. Obszary wzmożonego/nasilonego występowania osnui gwiaździstej ujawniono na terenie 7. nadleśnictw; w stanach zagrożenia na powierzchni 1 441 ha (w ub.r. ® 1 837 ha), w stanach ostrzegawczych na powierzchni 154 ha.
4. Obszar wzmożonego/nasilonego występowania boreczników sosnowych (głównie borecznika krzewiana) ujawniono na terenie 2. nadleśnictw; w stanach zagrożenia na powierzchni 25 ha. Jest to wielokrotnie mniej jak w roku ubiegłym (® 548 ha). Stanów ostrzegawczych nie stwierdzono.
5. Maksymalna liczebność larw oraz oprzędów, jaką stwierdzono w pojedynczej próbie GER-10 (lub podokapówce) w zagrożonych drzewostanach wynosi:

• u osnui gwiaździstej ® 529 szt. (Nadleśnictwo Herby; Leśnictwo Lubockie);
• u boreczników sosnowych ® 11 szt. (Nadleśnictwo Kluczbork, Leśnictwo Bażany).

6. Udział larw z oczkiem imaginalnym wśród diapauzujących larw osnui gwiaździstej określany dla poziomu leśnictwa jest zróżnicowany i w całym obszarze wzmożonego/nasilonego występowania gatunku kształtuje się w przedziale od 24-25% (N. Brynek, L. Potempa; N. Herby, L. Lubockie) do 77% (N. Kobiór, L. Międzyrzecze) (® zał. 4). W porównaniu ze stanem roku ubiegłego niemal we wszystkich leśnictwach odnotowano powiększenie udziału pronymf. Oznacza to, że do rójki w br. przystąpi większa część populacji osnui jak przed rokiem. Spasożytowanie diapauzujących larw osnuj jest śladowe.

7. Jesienne próbne poszukiwania owadów w RDLP Katowice w 2018 roku wykonano w 27. nadleśnictwach. Ogółem założono 2 315 powierzchni próbnych (w ub.r. ® 2 453), z czego 2 241 wykonano w Lasach Państwowych, 74 w lasach innej własności.
8. Obecność owadów stwierdzono w 1 877 próbach (→ 81% wszystkich założonych prób).
9. W 6. nadleśnictwach, w wyniku stwierdzonych w trakcie poszukiwań w obrębie stałych partii kontrolnych przekroczeń liczb ostrzegawczych, zakładano powierzchnie dodatkowe. Powierzchni dodatkowych wykonano łącznie 297 (w ub.r. ® 414), najwięcej w Nadleśnictwach: Lubliniec  (® 160), Zawadzkie (® 51), Brynek (® 41) i Herby (® 32).

Charakterystyka zakresu wykonawstwa jesiennych poszukiwań szkodników pierwotnych sosny

na terenie RDLP Katowice w 2018 roku

10. W świetle uzyskanych wyników jesiennych poszukiwań szkodników pierwotnych sosny rok 2019 w zakresie występowania zagrożeń od foliofagów sosny na obszarze RDLP w Katowicach, charakteryzować się będzie:

• utrzymującą się od lat gradacyjną aktywnością osnui gwiaździstej w drzewostanach Nadleśnictw: Lubliniec, Zawadzkie, Brynek oraz nowym i też silnym ogniskiem występowania szkodnika w Nadleśnictwie Herby;
• znacznym pomniejszeniem areału wzmożonego/nasilonego występowania osnui w porównaniu do stanu ubiegłorocznego (→ diagram), co pozostaje w związku z wykonanymi w ub. roku w szerszym jak zazwyczaj zakresie zabiegami ograniczającymi wobec szkodnika (→ pow. ++ i +++) i zarazem ich dobrej skuteczności;
• ustaniem ubiegłorocznej progradacyjnej aktywności boreczników sosnowych w obszarze Borów Niemodlińskich do czego w sposób istotny przyczynił się wykonany w 2018 roku wysokiej skuteczności zabieg ograniczający;
• zupełnym brakiem zwyczajowo corocznie ujawnianych lokalnych ognisk występowania poprocha cetyniaka oraz strzygonii choinówki w stanach ostrzegawczych lub słabego zagrożenia.

/

11. Ogółem powierzchnia drzewostanów sosnowych RDLP w Katowicach, dla których w wyniku wykonanych w 2018 roku czynności monitoringowych szkodników pierwotnych (→ tj. jesiennych poszukiwań postaci owadów zimujących w ściole oraz wcześniejszej kontroli lotu brudnicy mniszki) prognozuje się występowanie w roku 2019 stanów zagrożeń od foliofagów wynosi 1 832 ha (→ 366 ha brudnica mniszka +  1 466 ha pozostałe foliofagi). To znacząco mniej jak w roku ubiegłym (→ 3 669 ha).
12. Powierzchnia ta (→ tj. powierzchnia drzewostanów sosnowych o prognozowanych na 2019 r. stanach zagrożeń od foliofagów), stanowi ~ 0,6% całego areału drzewostanów RDLP Katowice objętego monitorowaniem (→ drzewostany sosnowe i z przewagą sosny II-VII kl. wieku; → ok. 310 tys. ha; BDL).

13. W świetle ujawnionych zagrożeń wielkość zaprojektowanego wstępnie areału wykonywania w roku 2019 chemicznych zabiegów ograniczających występowanie osnui gwiaździstej na terenie 4. Nadleśnictw: Brynek, Herby, Lubliniec, Zawadzkie na obszarze → 1 740 ha wydaje się w zupełności zabezpieczać rysujące się (na  tym etapie) potrzeby.

14. W oparciu o zapisy § 8 Instrukcji Ochrony Lasu w okresie wiosennym w związku ze stwierdzonymi zagrożeniami od osnui gwiaździstej w stopniach (++ i +++) przewiduje się wykonywanie uzupełniających i weryfikujących kontroli występowania owada.
15. Dla monitorowania wiosennego przebiegu rozwoju osnui gwiaździstej, m. in. celem wskazania właściwego terminu rozpoczęcia wykonywania zabiegów ograniczających, przewiduje się funkcjonowanie 1. Punktu Obserwacyjnego zlokalizowanego na terenie Nadleśnictwa Herby.

                                                                                                                                                                Grzegorz Guzik

(Poniżej do pobrania mapa powierzchni zagrożonych).