Notka historyczna o ZOL w Opolu

      Zespół Ochrony Lasu w Opolu jest jednym z pierwszych czterech zespołów ochrony lasu utworzonych w strukturze organizacyjnej Lasów Państwowych obok ZOL w Gdańsku, w Krakowie oraz w Poznaniu, jakie zostały powołane z dniem 1.10.1954 r. przez ówczesny Centralny Zarząd Lasów Państwowych. Opolski ZOL objął zasięgiem swego działania obszary LP podległe wówczas Okręgowym Zarządom Lasów Państwowych w Opolu, Katowicach i Wrocławiu.

Lokalizacja ZOL w Opolu nie była przypadkowa. Lasy Opolszczyzny i Górnego Śląska po wojnie stają się bowiem obszarem gradacyjnej eksplozji jednego z groźniejszych szkodników drzewostanów sosnowych - osnui gwiaździstej i areną zmagań leśników z tą wyjątkową rośliniarką. I to właśnie ona - osnuja gwiaździsta przez wszystkie te lata pozostawała i pozostaje nadal, aż do dziś, podstawowym zagadnieniem ochroniarskim profilu pracy ZOL w Opolu i też symbolicznym znakiem – logo zespołu. 

W początkowym okresie istnienia ZOL ważnym obszarem działania było prowadzenie przez pracowników zespołu rozmaitych szkoleń leśnych służb terenowych z zakresu entomologii leśnej oraz praktycznych metod ochrony lasu - podyktowane wówczas potrzebą chwili, ponieważ wiedza entomologiczno-ochroniarska wśród ówczesnych leśniczych, częstokroć ludzi z tzw. awansu społecznego, bywała znikoma. Inna, a dość istotna sfera działalności ZOL w Opolu tamtego jak i też późniejszego okresu to współpraca z Zakładem Ochrony Lasu IBL w Warszawie we wdrażaniu nowych środków ochrony lasu przy zwalczaniu foliofagów i szkodników korzeni. Kolejno były to wdrożenia DDT i HCH w zastępstwie stosowanych wcześniej pylistych preparatów arsenowych, następnie preparatów fosforoorganicznych zastepując DDT i HCH.

Przełom lat 50. i 60. przynosi nowy, wcześniej nieznany problem dla gospodarki leśnej Opolszczyzny oraz Śląska - masowe wydzielanie się posuszu sosnowego z udziałem nieznanego dotąd w tej roli owada pochodzącego z rodziny bogatkowatych - przypłaszczka granatka. Był to czas nasilonych lustracji stanu sanitarnego nadleśnictw wraz z prowadzonymi z zakresu „przypłaszczkowego" licznymi instruktażami dla służb terenowych.

Na przełomie lat 70. i 80. w świerczynach Sudetów Zachodnich dochodzi do erupcji gradacyjnego występowania wskaźnicy modrzewianeczki. W rozpracowaniu tego wtenczas nowego zagadnienia, jak też w prowadzeniu osłony przy wykonywanych przez kilka lat zabiegach ograniczających, wiele pracy oraz dokonań przypada na sprawujący pieczę ochroniarską nad tym terenem opolski ZOL.

Lata 80. naznaczone były także innym, również nowym problemem ochroniarskim, który to doświadczył świerczyny Beskidów, Sudetów i Płaskowyżu Głubczyckiego - gradacyjnie uaktywniają się tam zasnuje (świerkowa, wysokogórska, północna). Konieczne staje się wykonywanie zabiegów ograniczających, poza nimi także właściwe rozpoznanie biologii i uwarunkowań środowiskowych gradacyjnego występowania tych mało jeszcze poznanych gatunków foliofagów świerka. I w tym dziele wiele dokonań pozostaje także udziałem opolskiego ZOL-u.

W latach 90. ubiegłego stulecia, w okresie pierwszego dziesięciolecia XXI wieku, jak i nadal ważnym problemem gospodarczym w lasach, również w wymiarze ochroniarskim, staje się wyjątkowo nasilone, a w pewnych obszarach nawet katastrofalne - jak to np. miało miejsce w Beskidach w latach 2006-2009, zamieranie świerka z towarzyszącą temu zjawisku gradacją korników. Walka z kornikami świerka, podjęta oraz prowadzona przez leśników konsekwentnie, przynosi efekty - w wielu obszarach świerczyn Beskidów skutecznie przyhamowane zostaje tempo wydzielania drzew i zanikania drzewostanów świerkowych. Działania te były i są realizowane w oparciu o corocznie przygotowywane i aktualizowane   Strategie walki z kornikami świerka  , w których to ZOL w Opolu miał i nadal ma wyznaczoną role i zadania.

W przekrojowym opisaniu profilu działania ZOL obok wspomnianych prac polegających między innymi na monitorowaniu owadzich szkodników lasu oraz prowadzeniem zabiegów ograniczających nie można pominąć innej, niemniej bardzo ważnej dziedziny pracy wykonywanej przez ZOL - mianowicie poradnictwa fitopatologicznego dla nadleśnictw. W ramach tegoż poradnictwa szczególnie istotny dział stanowi diagnozowanie patogenów chorób grzybowych występujących w szkółkach leśnych.

Rocznie w pracowni fitopatologicznej ZOL w Opolu jest poddawane diagnozie 200-300 prób uszkodzonego materiału i tyle samo porad jest udzielanych nadleśnictwom.

Obszar działania Zespołu Ochrony Lasu w Opolu, ustanowiony w chwili jego utworzenia, pozostawał niezmienny aż do roku 1992, kiedy to pieczę ochroniarską w zakresie działania ZOL nad nadleśnictwami ówczesnego OZLP we Wrocławiu przejął nowo utworzony Zespół Ochrony Lasu we Wrocławiu. Od tego czasu obszar działania ZOL w Opolu zamyka się w granicach jednej RDLP -  Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach (38. nadleśnictw, 608 tys. ha. powierzchni leśnej).

Od 2008 roku ZOL w Opolu ma nową siedzibę swego biura przy Nadleśnictwie Opole.

Praca w Zespole Ochrony Lasu w Opolu to wciąż doskonalone dziedzictwo praktycznej ochrony lasu, to pielęgnowanie dziedzictwa dokonań leśników, którzy przez minione lata ten zespół tworzyli, to zobowiązujące leśne zawodowe wyróżnienie.

Grzegorz Guzik

Obecny skład osobowy ZOL w Opolu stanowi czworo pracowników (Grzegorz Guzik, Dariusz Hutka, Katarzyna Hutka i Marcin Hutnik).